:::nostress::: ...(please?)

Wednesday, October 27, 2004

wall ... waller ... wallerstein ...

Modern History Sourcebook:
Summary of Wallerstein on World System Theory

THE DEVELOPMENT OF A WORLD ECONOMIC SYSTEM

A Summary of Immanuel Wallerstein, The Modern World System: Capitalist Agriculture and the Origins of the European World Economy in the Sixteenth Century (New York: Academic Press, 1974)

In his book, The Modern World System: Capitalist Agriculture and the Origins of the European World Economy in the Sixteenth Century, Immanual Wallerstein develops a theoretical framework to understand the historical changes involved in the rise of the modern world. The modern world system, essentially capitalist in nature, followed the crisis of the feudal system and helps explain the rise of Western Europe to world supremacy between 1450 and 1670. According to Wallerstein, his theory makes possible a comprehensive understanding of the external and internal manifestations of the modernization process during this period and makes possible analytically sound comparisons between different parts of the world.

De Tao van Wallerstein
Peter Van der Biest
1997

Hoofdstuk 1. De productie van kapitaal

§1. De voorwaarden voor het kapitalisme; kapitaal en arbeidsoverschot.
"Kapitalisme is in de eerste plaats een historisch sociaal systeem. Willen we de oorsprong, de werking of de actuele vooruitzichten ervan begrijpen, dan moeten we de tegenwoordige realiteit ervan in ogenschouw nemen. We kunnen natuurlijk proberen om die realiteit samen te vatten in een aantal abstracte beweringen, maar het zou onverstandig zijn om zulke abstracties te gebruiken bij het oordelen over en het classificeren van de realiteit. In plaats daarvan stel ik voor dat we proberen te beschrijven wat het kapitalisme in de praktijk eigenlijk is geweest, hoe het als systeem heeft gefunctioneerd, waarom het zich heeft ontwikkeld op de manier zoals het heeft gedaan en waar het op dit moment op afstevent."(Wallerstein, Historisch kapitalisme, Heureka, Weesp, 1984, hfst.1, p.9)

Immanuel Wallerstein is vastbesloten om ons aan het verstand te brengen wat het kapitalisme in de praktijk is geweest. Willen we begrijpen hoe het heeft gefunctioneerd, "waarom het zich heeft ontwikkeld op de manier zoals het heeft gedaan" en wat de vooruitzichten ervan zijn, dan, zo vindt hij, moeten we uitgaan van de "tegenwoordige realiteit" van het kapitalisme. We mogen ons vooral niet voorbarig afgeven met een aantal abstracte beweringen door deze realiteit onmiddellijk onder te brengen in een paar algemene bepalingen. We staan hier voor veel meer dan alleen maar een academische beleefdheidsformule. Wallerstein steekt van wal met een werkelijke profession de foi* van de inductieve methode waarmee de Wereldsysteem Analyse de moderne geschiedenis te lijf gaat. Uitgaan van de onmiddellijke realiteit om van daaruit op te stijgen naar de abstracte formule; daar schijnt op het eerste zicht niets mis mee. Het lijkt zelfs de voorgeschreven werkwijze om het dogmatisme te vermijden dat Wallerstein en zijn volgelingen voortdurend de aanhangers van het marxisme aanwrijven.

We zullen nochtans zien dat we met de inductieve methode van Wallerstein ons niet zullen uitkomen bij de beloofde omwenteling in de sociale wetenschap en het verhoopte inzicht in de fundamentele bewegingswetten van de burgerlijke maatschappij, maar bij het theoretische imbroglio van het Amerikaanse kruideniersempirisme.

Maar voorlopig hebben we geen andere keuze dan Wallersteins methode te aanvaarden als een voldongen feit. Om te begrijpen waarom de Wereldsysteem Analyse zich heeft ontwikkeld op de manier waarop ze dat heeft gedaan en wat haar vooruitzichten zijn, moeten ook wij uitgaan van haar tegenwoordige realiteit en eerst onder ogen zien hoe ze in de praktijk "als systeem functioneert".

Welke zijn nu de eerste prikkels die onze professor uit de tegenwoordige realiteit van het kapitalisme tegemoetkomen?

... hoofdstuk 1 ...

Hoofdstuk 2. Empirisme en historisch materialisme

§1.Het paardenmiddel van de Duitse filosofie
Moesten we totnogtoe genoegen nemen met het lijdzaam vaststellen van de gevolgen van Wallersteins methode, nu wordt het stilaan tijd om de methode zelf onder het mes te nemen.

Tot onze grote onthutsing ontdekken we dat we ons hiertoe temidden van een ware volkerenslag moeten begeven. Gelukkig vliegen hier andere projectielen over en weer dan de onbeschaafde argumenten van het moderne oorlogstuig: hier kruisen Duitse 'Grundlichkeit' en Britse 'Common sense' de wapens!

Hoewel de Britten de ongelukkige roep hebben een stuk bekrompener te zijn in hun zinnelijkheid dan bijvoorbeeld de Fransen, op één vlak zijn ze toch de meest zinnelijke mensen ter wereld. In de filosofie voert bij hen de onmiddellijke zintuiglijkheid immers het hoogste woord en niets anders dan de directe ervaring is hun religie.

De Duitsers van hun kant hebben, in de vorige twee eeuwen, de filosofie en de methode, of liever gezegd het filosoferen over de methode, tot een nationale bezigheid verheven. Heeft de Duitse bourgeoisie in de laatste eeuwen op het politieke vlak nooit veel uitgespookt dat haar op een gelijke hoogte kon plaatsen met haar Franse en Britse spitsbroeders, haar denkrimpels verraden een groots plan dat de ganse mensheid aanbelangt! Beheersten Russen en Fransen het land, de Britten de zee, de Duitsers golden als onbetwiste heersers over het luchtruim. Zo oordeelde de dichter Heinrich Heine anderhalve eeuw geleden.

De Duitser wiens gelaatstrekken het meest gewichtige plan verraden is Georg Wilhelm Friedrich Hegel. Als men aan Hegel wil ontsnappen, dan moet men eerst goed weten waaraan men wil ontkomen. Dat is het oordeel van de moedige man die het op zich heeft genomen om de Nederlandse vertaling van Hegels leer van het wetenschappelijk kennen (het voorwoord tot zijn Fenomenologie van de Geest) van een inleiding te voorzien.

Wanneer we ons van Hegels achterhaalde idealistische voorstellingen hebben losgeworsteld en diens geniale methode overhouden, dan belanden we bij een tweede Duitser. Deze Duitser is Karl Heinrich Marx en wanneer we hem de kans geven om voor zichzelf te spreken, dan blijkt telkens weer dat mensen als Wallerstein met hun ogen dicht of op zijn minst met het gelaat naar de grond gekeerd voor zijn altaar hebben gelegen.

Met vereende kracht geven beide Duitsers het Britse gezond verstand tezamen met zijn uitzaaiingen aan gene zijde van de Atlantische Oceaan het antwoord dat ze verdienen. Tenslotte is het niet het historisch materialisme dat de heer Wallerstein opnieuw heeft uitgevonden, maar de methode van John Locke.

... hoofdstuk 2 ...

Posted by: slÖ / 22:15